Yapılan halka arzlarda son zamanlarda yeterli talep gelmezken, halka arz olan bazı firmaların Borsa İstanbul’a kote olmasının ardından düşüşe geçtiği de görülüyor. Taleplerin düşük seyrettiği halka arzların genel durumuyla ilgili 2025 yılının ilk halka arzları değerlendirildiğinde, yatırımcıların halka arz ilgisinin de kaybolduğu görülüyor.
Pek çok ekonomist ve analistin halka arzlarla ilgili dikkat çektiği durumlar, Türkiye’de piyasaların genel durumu, yatırımcı ilgisinin borsadan uzaklaşması ve yüksek faizler olurken yeni halka arz edilecek şirketlerin halka arz büyüklüğü de tartışmalarda kendine yer buluyor.
Özellikle bireysel yatırımcıların halka arzlara ilgisinin kesilmesi sebebiyle beklentileri karşılamayan yeni firmalar, borsada yatırımı bulunan kişileri de düşündürüyor.
Halka arzlarda beklenenin neden karşılamadığı ve bu durumun ne kadar süreceği merak konusu olurken, uzmanların görüşlerini derleyerek yatırımcıların meraklarını gidermeye çalıştık.
Halka Arz Nedir?
Şirketler doğası gereği kar amacı güderek bir faaliyette bulunur. Her şirketin uzmanlaştığı alanlarda piyasada belli bir talebi karşılayan arzlarda bulunması, karşılığında da bir gelir elde ederek finansal duruşlarını koruması beklenir.
Şirketlerin faaliyetlerini sürdürmesi için ürettikleri katma değerle gelir elde edip, bu gelirle de çalışanlarına maaş ödemesi, hammadde alması veya işini sürdürmesi için yatırımlarını yapması beklenir. Şirketler, finansal sürdürülebilirliğini sağlaması için zaman zaman ek kaynaklara ihtiyaç duyarlar. Bu kaynaklar, çeşitli finansal kuruluşlardan kredi kullanmak şeklinde gerçekleşebileceği gibi, nitelikli yatırımcılara ihraç veya halka arzlar şeklinde de gerçekleşebilir.
Pek çok şirketin çok çeşitli gelir kalemleri bulunduğu gibi, borçlanma araçlarını kullanmak, tahsisli sermaye artırımı veya yeni ortak almak şeklinde de gelir elde etmesi mümkündür. Halka arzlar da şirketin yeni ortak alma sürecinin bir parçasıdır.
Halka arzlarda, şirketler üç ana gruba şirket hisselerini satarlar. Bunlar, yurt içi bireysel yatırımcılar, yurt içi kurumsal yatırımcılar veya yurt dışı kurumsal yatırımcılar şeklinde olur. Halka Arz Nedir yazımızda detaylarına da yer verdiğimiz halka arz süreçlerinde yatırımcıların temel beklentisi, halka arz olan şirketin zaman içinde kazanacağı değerden pay alarak gelir elde etmek isteyen yatırımcıların şirkete ortak olma sürecidir.
Bir şirketin halka arz fiyatı, şirketin mevcut sermayesi, piyasa değeri ve bu sermayenin belli paylara bölünmesi sonucu hisse senedi başına düşen fiyatıyla ölçülüyor.
Halka Arzlarda Son Durum
2025 yılının ilk ayının büyük bir kısmı geride kalırken, 2024’ün sonlarından beri sürmekte olan azalan bir halka arz ilgisi bulunuyor. Halka arzın ardından günlerce tavan serisi yapılan ve birkaç milyon bireysel yatırımcının iştirak ettiği halka arz serüvenleri sona ermiş gibi görünüyor.
Gelinen durumda birkaç yüz bin bireysel yatırımcının katıldığı halka arzlarda, bireysel yatırımcılar için tahsis edilen payların tamamının satılamadığı halka arzlar gerçekleşti. Son olarak geçtiğimiz hafta çarşamba, perşembe ve cuma günü halka arz için talep toplayan bir şirketin ise, halka arzdan beklenen performansın gerçekleşmemesi sebebiyle halka arzını ertelediği gündeme geldi.
Sermaye Piyasası Kurulu, perşembe günü yayınladığı bülteninde dört şirketin daha halka arzına onay vermişti. Ancak bireysel yatırımcıların en çok sorduğu sorulardan biri, gelecek halka arzlarda durum ne olacak?
Ekonomist Görüşleri
Ekonomistlerin görüşleri genel olarak halka arzların yavaşlaması gerektiği ve halka arz hacimlerinin piyasaya göre yüksek seyrettiği konusunda birleşiyor.
Ekonomist İris Cibre, yeni arz edilecek şirletlerin toplam halka arz büyüklüğünün 6 milyar lira olduğunu ve piyasadaki portföy büyüklüğünün 5,7 milyar lira seviyesinde olduğunu hatırlatırken, yatırımcı sayısının da 6 ay içinde 1 buçuk milyon kişi azaldığını kaydetti. Cibre, borsanın yeni arzları kaldıramadığını kaydetti.
Ekotürk Araştırma Müdürü ve İntegral FX TV yorumcularından Serdar Pazı, halka arzının ilk gününde taban fiyatla başlayan bir hisse ile ilgili yorumunda, en son böyle durumların Pandemi döneminde yaşandığını belirtirken, yatay seyreden bir piyasada böyle bir ilk günün alışıldık olmadığını kaydetti.
Ekonomist Barış Soydan ise kendi Youtube kanalında halka arzlara ilişkin yorumlarında; yeni halka arzların fiyasko olduğunu değerlendirmediğini ancak bu dönemde yeni halka arzların ya yapılmaması gerektiğini ya da ciddi oranda iskontolu yapılması gerektiğini savundu.
Nasıl Bir Ekonomi gazetesinin Şebnem Turhan imzalı “Halka Arzların Yıldızı Söndü” başlıklı haberinde “Geçen yıllarda milyonlarca bireysel yatırımcının akın ettiği, tavan tavan serisiyle garantili kazanç kapısı olarak görülen halka arzlar artık eski tadını vermiyor. Halka arzlara talep güçlükle sağlanırken arzını erteleyen şirket bile bulunuyor. Piyasa uzmanları likidite sıkıntısının yaşandığı bu dönemde halka arzların ertelenmesini yılın ikinci yarısına bırakılmasını öneriyor” ifadeleri öne çıkıyor.
Haberde, “Hisse senedi piyasalarına yatırımcı ilgisi azalsa da şirketlerin halka arz iştahı kesilmiyor” ifadeleri kullanılırken görüş alınan uzmanlar özetşe şu ifadeleri dile getiriyor;
Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek “Alternatif getiriler, politika faizinde indirim sürecine girilmiş olsa da hala daha yüksek seviyelerde seyrediyor ve bu da hisse senedi piyasasının ve bilhassa halka arzların düşük ilgide kalmasına zemin hazırlıyor. Esasen en önemli gerekçe bu.” derken Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın ise “Yeni halka arz edilmiş şirketlerin, tavan olarak yükseliş trendi oluşturması çoğu zaman makul gelmiyor, özellikle ortak satışı olan halka arzların zaten bir süre zayıf seyretmesi daha makuldür diye düşünüyorum. Özellikle sermaye artırım yoluyla halka arz edilen ve halka arz gelirlerini şirketin büyümesine, toksik hale gelmiş borç ödemelerine yönlendirilmesi orta vadede daha olumlu karşılanmalı. O yüzden 2025 yılında halka arz edilen şirketlerin performanslarına bu gözle bakmakta fayda var.” ifadelerini kullanıyor.
Haberde ayrıca gerçekleşen son üç halka arzın performanslarına yer verilirken Aralık 2023’ten beri Borsa İstanbul’da bulunan yatırımcı sayısı da grafikle gösteriliyor. Grafikte Mayıs 2024’te 8,34 milyona ulaşan yatırımcı sayısının 6,84 milyona düştüğü de dikkat çekiyor.
Halka Arzlara Neden Katılım Düşük?
Uzmanların ve analistlerin görüşleri özetlendiği zaman, yapılan yeni halka arzlarda yatırımcıların eski performanslarının gerisinde olmasından dolayı uzak durduğu görülürken Borsa İstanbul’da dolaşımda bulunan sınırlı paranın da daha risksiz olarak görülen büyük şirketlerde toplandığı değerlendiriliyor.
Halka arzların borsaya yeni yatırımcı çekmek veya var olan yatırımcıların yeni para girişini sağlayarak piyasadaki likiditeyi artırma amacı taşımasının yanı sıra, gerçekleşen arzların bu amacı yerine getiremediği de net olarak görülüyor.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun son onay verdiği dört halka arz bu hafta talep toplayacak olmasına karşın, son halka arzlarda yaşanan durumun bu şirketlere de sirayet edip etmeyeceği merak konusu. Halka arz için sırasını bekleyen şirketlerin ve SPK’nın ne karar vereceği ise merak konusu.
Uzmanlar, halka arzlara ara verilmesi veya büyük halka arzların gerçekleşmemesi konusunda uyarılarda bulunuyor.
