Forex piyasası yatırımcılarına birçok avantaj sunarken dikkat edilmeyen ya da önemsenmeyen detaylar ise yatırımcıya kayıp olarak dönebilir. Yatırımcılar Forex’te en sık yapılan hatalar yüzünden büyük zarara uğramakta. Bunlarla başa çıkmak içinse finansal okur yazarlık düzeyini geliştirmeleri büyük önem taşıyor. Bunun yanında tecrübe edindikçe bu hatalardan kurtulmak da mümkündür.
Forex’te En Sık Yapılan Hatalar
Aşağıdaki hatalar bazen hayati önemdedir. Olası zararların önüne geçmek veya zararı minimize etmek için Forex’te bu hataları yapıp yapmadığınıza dikkat etmelisiniz. Bir İngiliz atasözü: Tecrübe en iyi öğretmendir (experience is the best teacher) diyor. Bu tecrübeyi zarar yaşayarak değil, kendinizi geliştirerek aşmanız da mümkündür.
1- Yüksek Hacimli İşlemler Yapmak:
Kaldıraçlı işlemler spot piyasalara göre farklı bir risk algısı gerektirir. İşlem büyüklüğünüz ve ana paranız arasındaki oransal fark (kaldıraç) mutlaka göz önünde bulundurmanız gereken bir unsurdur. Forex piyasasında sermayenin tamamını ya da büyük çoğunluğunu kullanarak pozisyon almak anaparanızı kısa sürede kaybetmenize neden olabilir. Forex’te en sık yapılan hataların başında yüksek hacimli işlemler yapmak gelir.
2- Kar Al ve Zarar Durdur Seviyeleri Belirlememek:
Olması gerektiği gibi, bir strateji dahilinde hareket ediyorsak pozisyona girdiğimizde bir hedef fiyatımız vardır ve riskin gerçekleşmesi durumunda hangi fiyattan pozisyonumuzun kapanacağını, ne kadarlık kayba uğrayacağımızı kar al ve zarar durdur emirleriyle belirlemiş olmalıyız. Aksi durumda kayıp kaçınılmaz olacaktır. Kar Al seviyesi belirlemek, 24 saat açık olan Forex piyasasında siz ekran başında değilken birden geri dönecek bir piyasaya karşı sizi koruyacaktır. Stop-loss seviyesi ise, yine aynı durumda daha fazla zarar etmenize engel olacaktır.
3- Zarardaki Pozisyonu Uzun Süre Taşımak:
Zarardaki pozisyondan çıkacağımız seviyeyi önceden belirlemediysek ve piyasanın lehimize döneceği beklentisiyle zararlarımızı uzun süre taşıyorsak sermayemiz büyük oranda eriyebilir. Bazen öngörülerimiz gerçekleşmez. Bu Forex’te sık düşülen bir hatadır. Zararda bulunan hesabımızın bir gün kara geçeceğini düşünebiliriz. Bu öngörümüz gerçekleşebilir de. Ancak aradan geçen zaman içinde çok daha büyük fırsatları kaçırabiliriz. Daha kötüsü, hiç ummadığımız bir şekilde hesaplarımız bize büyük zararlar da ettirebilir. Sadece Forex’te değil, kaldıraçlı her piyasada azami ölçüde dikkat edilmesi gereken bir faktördür.
4- Duygusal Kararlar Vermek:
Bir trader için istisnasız bütün kararların duygulardan arındırılmış olması beklenir ve her zaman işin en zor kısmı duygulardan izole kararlar alabilmektir. Bunu maksimize edebildiğimiz ölçüde başarılı oluruz. Dolayısıyla duygusal karar vermek sadece Forex’te değil, tüm para piyasalarında en sık düşülen hatalardan biridir.
5- Yapmış Olmak İçin İşlem Yapmak:
Finans piyasalarında işlem yapmak dikkat gerektiren ciddi bir iştir. Rasyonel yatırımcılar ciddiyetten uzak işlemlerin düzenli olarak kazanç sunmayacağının farkındadır. Daha da önemlisi, elinizde bir para varsa ve bu parayı bir an evvel piyasaya sokmak istiyorsanız hata yapma riskiniz çok yüksektir. Üstelik sadece Forex’te de değil, Viop ve Borsa’da da en sık yapılan hatalardan biri, yatırım yapılacak değeri yeterli ölçüp tartmamaktan kaynaklanır.
İşlem yapmadan önce, en güncel analizleri okumalı ve bilançoları son bir kez daha kontrol etmelisiniz. Ayrıca işlem yapacağınız parite veya senetler için güncel grafikleri kontrol etmeniz de yararınıza olacaktır. Temel analizinizi teknik analiz ile birleştirerek daha doğru kararlar almaya çalışabilirsiniz.
6- Tecrübe Kazanmadan İşlem Yapmak:
Deneme hesapları ile karlı bir strateji oluşturmadan işlemlere başlamak nasıl işlem yapıldığını öğrenmek için en maliyetli yol olabilir. Bu sebepledir ki yatırım şirketleri önce demo hesap açmanız konusunda sizi teşvik ederler.
Kısa sürede tüm paranızı kaybederek Forex piyasasına veda etmeniz, uzun yıllar işlem yapmanızdan daha az sürdürülebilirdir. Bu yüzden her türlü soru ve problemlerinizi yatırım danışmanınızla görüşebilirsiniz. İstediğiniz kadar uzun süre, kendinizden emin oluncaya kadar Demo hesapları kullanabilirsiniz.
7- Plansız Hareket Etmek:
Piyasadaki tüm hareketlerin irrasyonel olduğu varsayılır. Böylesi bir ortamda kayba uğramamanın önemli gerekliliklerinden birisi de mutlaka bir plana sahip olmaktır. Strateji konusunda Forex’teki büyük hatalardan bir tanesi, stratejinizin olmamasıdır. Diğer ikisi ise, yanlış strateji okuşturmanız ile stratejinizden emin olmamanızdır. Ancak en yanlış plan bile plansızlıktan daha iyidir diyebiliriz.
Nasıl strateji oluşturacağınızı bilmiyorsanız, bu konuda yatırım firmalarının açtığı Forex eğitimlerine katılarak tecrübe edinebilirsiniz.
8- Stop Seviyesine Sadık Kalmamak:
Stop seviyesini büyüyen bir zararla karşılaşmaktan korktuğumuz için değiştiriyorsak bu daha büyük bir zararın habercisi olabilir. Eğer koyduğunuz stop seviyesinden emin değilseniz analistlerin bu konulardaki güncel görüşlerine başvurmanız sizin için mantıklı olabilir. Bu konuda güncel bir analist görüşü bulamadıysanız yatırım danışmanınızdan bilgi almaya çekinmeyin. Her türlü sorularınızı cevaplayacaklardır. Ancak nihai kertede bir stop noktası belirlemeli ve buna sadık kalmalısınız.
9- Oluşturulan Stratejiden Bağımsız Olarak Hareket Etmek:
Bir stratejinin en önemli parçası ona sadık bir uygulayıcıdır. Bu, “Plansız hareket etmek” başlığında vurguladığımız stratejiden emin olmamak ile ilgili kısımdan da kaynaklanıyor olabilir. Ancak bir planınız olmalı ve o plana daima sadık kalırsanız bu sizi büyük zararlara karşı koruma altına alacaktır.
10- Yüksek miktarlı ve Sık İşlem Yapmak:
Yüksek tutarlı işlemler büyük risk taşımanıza sebep olur ve bununla birlikte sık işlem yapmak yorucu ve stresli olabilir. Her şey güzel giderken, yüksek miktarlı işlemler yapmak sizi büyüleyebilir. Ancak piyasa döndüğü anda o büyü bozulur ve hiç istemeyeceğiniz bir durumda kalabilirsiniz. Bu yüzden sürekli temkinli ve ihtiyatlı davranmakta fayda var.
11- Duyumlarla Hareket Etmek:
Sadece duyumlarla pozisyona giriyorsak yanılma ihtimalimiz yüksektir. Rasyonel kararlarla pozisyona girmek gerekir. Sosyal medyada ve kimi gruplarda sürekli olarak paylaşılan duyumlar yanıltıcı veya art niyetli olabilir. Bu yüzden duyduklarınızdan çok sağ duyunuza güvenmeniz gerekir. Bir fikre ihtiyacınız varsa danışacağınız kişi tanımadığınız “uzmanlar” değildir, doğrudan yatırım yaptığınız şirkete bağlı olarak çalışan, SPK tarafından denetlenen ve piyasalar konusunda uzmanlaşmış yatırım danışmanınıza sorabilirsiniz.
12- Yetersiz Bilgi İle Pozisyon Açmak:
Yeterli bilgiye sahip olmadığınızı düşünüyorsanız bir süre daha pratik yapmalı ve piyasayı takip etmelisiniz. Bu size yardımcı olacaktır. Ancak, piyasaları takip ederken yükseleceğini düşündüğünüz bir pozisyon gerçekten yükseliyorsa burada bir fırsatı teptiğinizi düşünebilirsiniz. Ancak para piyasalarında fırsatlar da riskler de bitmez. Bu yüzden kendinizden iyice emin olmalı ve demo hesabınızı piyasayı en ince ayrıntılarına kadar öğrenmenizde yarar var. Forex’te en sık yapılan hatalardan biri, yeterli tecrübeye sahip olduğunu düşünmekten kaynaklanır.
13- Aşırı Özgüven:
Yatırımcının kendisine güvenmesi, istenen bir durumdur fakat aşırı öz güven hatalarımızı analiz edemememize ve yanılabileceğimizi kabullenemememize neden olur. Bunu Dunning-Kruger etkisiyle açıklayabiliriz. Dunning-Kruger etkisine göre, eksik bilgiye sahip olmak yanıltıcı bir özgüvene sebep olur. Ancak bilgimiz artınca özgüvenimiz düşer. Ta ki o bilgiye tüm detaylarıyla sahip olduğumuz zaman tekrar yükselişe geçer. Eğer gerçekten bilgimiz eksikse ve özgüvenimiz yüksekse Dunning-Kruger etkisinde olduğumuzu kabul etmemiz gerekir. Elbette piyasalara ilk girdiğimiz zaman harikalar yaratmayı bekleyemeyiz ancak finansal okur yazarlık edinilen bir davranıştır. Bol bol okumalı ve piyasaları takip ederek yorumlamalısınız.
