Forex piyasalarında özellikle kaldıraçtan dolayı risk büyüktür ve stop bu riski minimize etmek için kullanılır. Stop, işlemlerde sizin ekran başında olmadığınız veya saniyelik bir dalgalanmada zararınızın büyümesini engelleyen bir hedging mekanizmasıdır.
Hedging, yani zarardan korunma amacıyla kullanabileceğiniz stop, aynı zamanda “take profit” yani, o zamana kadarki kazancınızı kurtarmak için de kullanılabilir. Dolayısıyla bu yazıda, stop-loss nedir ve take profit nedir onları açıklayacağız.
Stop!
Stop, herkesin bildiği üzerine bir “dur” ihtarıdır. Hatta ihtardan da öte bir emirdir. Finans piyasalarında yapmak istediğimiz işlemleri ilettiğimizde buna da “emir” adı verilir. Dolayısıyla stop da bir emirdir. Ancak finans piyasalarında, bu stop “koşullu” bir emirdir.
Yani, “koşullar bu duruma gelirse, dur” emri veriyoruz.
Dur! genellikle trafikte gördüğümüz bir uyarıdır. Buradaki koşul örneğin, ara bir sokaktan ana yola çıkarken, yol güvenliğini kontrol etmemiz için “dur” levhasıyla uyarılırılız. Burada yavaşlamak değil, tamamıyla durmak ve yolun güvenli olduğuna emin olmak gerekir. Yani, yol ağzına gelince koşuluna bağlı olarak durmamız isteniyor.
Veya bir polis kontrol noktasının önünde dur levhası olur. Dur levhasının yanındaki polis, bize geç işareti vermediği sürece burada durmalıyız. Yani, durmamamız, polisin vereceği geç direktifi koşuluna bağlıdır.
Forex’te stop, yani dur ihtarı da aynen bunun gibi çalışır. Yol ağzına gelince dur!
Bunun iki koşulu olduğunu belirtmiştik. Yani Stop-loss veya Take Profit. Üstteki iki trafik örneğiyle bu iki kuralı kıyaslayabiliriz.
Stop Loss Nedir?
Stop-loss kavramı, adından da anlaşılacağı üzere, kaybı durdur demektir. Stop-loss emirlerinde bir kayıp yaşanması kaçınılmaz bir durumdur. Bu emir, pozisyona girildiği anda verilmelidir. Her paritenin teknik analizinde birden fazla tahmin edilen stop seviyesi vardır. Risk algınıza göre bu seviyelerden herhangi birine kaybı durdurma emri verebilirsiniz.
Örneğin hayali bir parite belirleyelim ve şöyle bir tablo çizelim;
Paritemize, 20,05 seviyesinden girdiniz ve destek seviyeleri sırasıyla 20,00, 19,95 ve 19,85 olsun. Bu seviyeleri grafiklere bakarak tespit edebileceğiniz gibi Forex analizlerinde düzenli olarak yorumladığımız 9 adet paritenin günlük analist görüşlerine bakabilirsiniz. Forex Haberleri kategorisinde bunları bulabilirsiniz. Veya buradan düzenli olarak takip edebilirsiniz.
Burada 20,05’ten girdiğiniz paritenin yukarı yönlü bir hareketini bekliyorsunuz elbette. Bir de direnç seviyesi yer alacaktır. Yani aldığınız pozisyondaki amacınız destek seviyelerine ulaşmak. Bu şekilde para kazanacaksınız.
Ancak tablo hiç umduğunuz gibi olmadı ve aşağı yönlü hareket etmeye başladı diyelim. Bu durumda önce 20 seviyesine düşecektir. Burada bir stop-loss emriniz yoksa aşağı doğru gidecek olası bir durumda kaybınız büyüyecektir.
Tabii eğer parite 19,99’dan geri dönerek yükselmeye başlaması da olası bir senaryo dahilindedir. O halde stop-loss’u doğru bir stratejiyle uygulamak gerekecektir. Buna trading disiplini adını verebiliriz.
Stop-Loss Nasıl Kullanılır?
Stop-loss kavramını yukarıda verdiğimiz örnekteki kavşak veya ara sokaktan ana arterlere çıkış gibi düşünebilirsiniz. Burada bir kesişim noktası bulunmaktadır. Bu kesişim noktası sizin destek seviyenizdir. Bu paritede fiyat bu noktaya gelince “dur!”
Verdiğimiz emir bundan ibaret. Stop-Loss’u kullanırken, fiyatların yönüne olan inancınız ve tabii ki bunu temel ve teknik analizle desteklemeniz oldukça önemlidir.
Bir dur emri vermeden önce trafiğe bakma koşulunuz olmakla beraber, yol boş dahi olsa kör noktalardan gelme riski bulunan araçlara karşı dikkatli olmanız, sizin durma seviyenizin neresi olduğunu temsil ediyor. Yani, risk alabiliyorsanız ve paritenin destek seviyesinin altında bir yerden döneceğini tahmin ediyorsanız, veya bu seviyeleri tolore edilecek bir seviye olarak görüyorsanız, stop emrinizi tolerasyonunuz seviyesine kadar aşağı çekebilirsiniz.
20,00 seviyesinde bir destek seviyesi varsa, 19,95 seviyesinde de bir destek seviyesi varsa durma emrinizi bu iki destek seviyesinden birine veya arasına koyabilirsiniz.
Eğer destek seviyesi çalışmaz ve daha aşağıdan parite dönerse, bir miktar zarar etmiş olacaksınız. Tekrar pozisyona girebilirsiniz. Hatta bazı yatırım araçlarında zincir emirler vererek, yine koşullu emirler oluşturabilirsiniz.
Sop-Loss İle Zincir Emir Uygulamak
Stop-Loss ile birlikte zincir emir uygulamak da mümkündür. Buradaki emriniz şu anlama geliyor. Bir emri bir diğer emre bağlıyorsunuz. Yani koşullu olarak birinci emrim gerçekleşirse ikincisini otomatik olarak uygula.
Aynı fiyat ve parite üzerinden devam edelim; 20,05’ten pozisyona girdim. 20,00’a stop emri verdim. Bu durum gerçekleşirse birim başına 0,05 kaybım oluşacaktır. Zincir emirle, “bu emir gerçekleştikten sonra 20,01’e fiyat gelirse tekrar uygula” emri verebilirsiniz. Bunun sonucunda eğer stop olursanız ve fiyat yeniden yukarı doğru hareket ederse, misal 19,98’den dönerek yukarı gitmeye başlarsa, o zaman 20,01’den yeniden alım yapacaksınız.
Burada dikkat!!!
Eğer 20,00 seviyesinden tekrar almak istiyorsanız, stop seviyenizi 19,99’a koymanızda yarar var. Çünkü 20,00’dan pozisyonunuzu sattığınızda tekrar aynı yerden satın almış olursunuz. Ancak zincir emirle alışı, satış koşuluna bağlarsanız, alış seviyesi biraz aşağıda yer almalı. Hatta riskinizi azaltmak isterseniz, 20,02 veya 20,03 seviyelerine de alım emri verebilirsiniz.
Bunu da tam otomasyon bir otomobile benzetebiliriz. Dur tabelasına gelince dur, trafik müsaitse geç!
Take Profit Nedir?
Take profit, bire bir çevirdiğimiz zaman “kar al” anlamına gelir. Bu da bir emirdir ve zaten emir kipiyle ifade ediyoruz. Kar al veya take profit.
Burada, halihazırda kara geçmiş bir pozisyonumuzdan nerede çıkacağız sorusunu cevaplamamız gerekiyor.
Çoğu insan için karın yeterli olup olmadığını kestirmek büyük bir problemdir. Nerede pozisyondan çıkacağımızı bilemiyoruz. Çıktık diyelim, yeniden ne zaman pozisyona girebileceğimizi de bilemiyoruz.
İşte “take profit” emri burada “hayatımızı kurtarıyor”
Take profit emrini de yukarıdaki örnekteki polis kontrol noktası olarak düşünebiliriz. Yolda devam ediyoruz ve bir düşüş koşulu oluştu. Yol kapalı ve ana yoldan polis kontrol noktasına geçiyoruz. Polis varsa dur. Sadece trafiği yavaşlatmak için alınmış bir tedbirse geç.
Bunun için yine destek ve direnç seviyelerini takip etmemiz gerekecektir.
Take Profit Nasıl Kullanılır?
Take profit emirlerini kullanmamız için olmazsa olmaz kural, zaten kuralın adı kar al olduğu için karda olmamız gerekiyor. Burada yapacağımız işlem, “kârın üzerinde nasıl oturacağımız” ile alakalı. Yani, pozisyona girdik, bize yetecek kadar kar aldık. Ancak daha fazlasını istiyoruz. Bu bizim en doğal hakkımız. Ancak take profit burada bir emniyet görevi görecek. Emniyet görevi, yani emniyet personeli. Emniyet personeli yolu durdurduysa duracağız.
Aynı örnekten devam edelim. Direnç seviyesi 21,00 olsun. Biz 19,99’a stop loss, 20,01’e de zincir emirle tekrar alım emri verdik diyelim. 21,00’da duran bir direnç seviyesi var. Parite 20,90’a geldi. Yani şu ortamda 0,89 kar üzerinde oturuyoruz. 0,80 kar bize yeter mi diye kontrol ediyoruz ve yeteceğine kanaat getiriyoruz.
Bu durumda, 20,90 seviyesindeyken 20,81 seviyesine bir stop seviyesi belirliyoruz. Eğer fiyat buralardan bir yerlerden dönerse, polis yolu kapatmıştır. 20,81 seviyesinde kar alıp gidiyoruz.
Ancak bu durumda yeni fiyat seviyelerini izleyerek stop seviyemizi güncellememiz gerekecektir. Veya iz süren stop kullanma şansımız var.
İz Süren Stop Nedir?
İz süren stop da, tıpkı zincir emirde verdiğimiz otomatik sürüş modundaki bir araç gibidir. Yani kendisi bakıyor, polis yoksa, bir sonraki polisin olacağı noktaya göre kendisini ayarlıyor.
Burada da zincirleme bir şekilde stop seviyelerini koşullara bağlıyoruz. Örneğin destek seviyelerin bir miktar altından iz süren stop ayarlayabiliriz.
Fiyat 21,00’a gelirse, 20,95’e dur. Fiyat 21,20’ye gelince 21,15’e stop seviyesini revize et. 21,40’a gelince 21,30’a yeni bir durma noktası belirle gibi.
Bu durumda, kar realizasyonunuzu mümkün olduğunca yukarı çekmiş ve riskinizi de azaltmış olursunuz.
Forex Yatırımcılarının Çoğu Neden Kaybediyor yazımızda, stop-loss ve take-profit kullanmamaktan kaynaklı kayıpların en sık görülen kayıp çeşitlerinden olduğunun üzerinde durmuştuk.
Unutmayın! Forex piyasaları, kaldıraçlı piyasalar olmasından ve likiditenin yüksek olmasından kaynaklı olarak riskli piyasalardır. Hedging mekanizmaları, bu riskleri azaltmak için varlar. Zararı durdurma emriyle zarar etmeniz zaten kaçınılmaz ancak bu zararın boyutunun büyümesini engellersiniz. Kar al emriyle de kardan zarar etmenin önüne geçer, kazanç oranınızı yükseltirsiniz.
Vereceğiniz zararı durdurma veya kar alma emirlerinin kendi risk alma potansiyelinize veya kar beklentinize uygun olması gerekmektedir. Mesela, kuruş zarar etmemek niyetindeyseniz, poziyon aldıktan sonra fiyat biraz yukarı çıktıktan sonra pozisyona girdiğiniz fiyata da ikinci stop noktanızı revize ederek bu şekilde ilerlemeniz mümkündür. Ancak bu durumda da, volatil hareketlerde sürekli pozisyonunuzun kapanacağını unutmayın. Bu sebeple zararı durdurma ve kar alma emirlerini gerçekliğe ve piyasa koşullarına uygun olarak verebilirsiniz.
