SWOT analizi, hayatın hemen her alanında karşımıza çıkan bir analiz yöntemidir. Şirketler için genellikle şirketin piyasadaki durumu veya yeni bir sektöre girileceği zaman bu sektörde başarılı olunup olunmayacağını ölçmek için kullanılır. Ancak hayatın her alanına uygulanabilir.
Özetle SWOT Analizi nedir sorusunun cevabı, bir konu hakkında olumlu ve olumsuz yanların belirlenmesinin yanında güçlü ve zayıf yanların da hesaba katılarak 360 derece bir perspektif çıkarılmasına yarar.
SWOT Analizi Hangi Konularda Yapılır?
SWOT analizi, hemen her konuda yapılabilir. Kişisel yaşamınızda alacağınız kararlardan, şirketiniz için doğru bir sonuca varmak için, borsa yatırımlarınızdan ev, arsa veya otomobil alımına kadar hemen her alanda SWOT analizi kullanılır. Ancak en çok iş hayatında, strateji belirlenmesi için kullanıldığını görürüz.
SWOT’un açılımı, İngilizce, “Strengths, Weaknesses, Opportunities ve Threats” kelimelerinin ilk harflerinden oluşur. Türkçe karşılıkları, Güçlü yanlar, zayıf yanlar, tehditler ve fırsatlar olarak çevrilebilir.
Bunu, günlük hayatımızda bir konu hakkında yorum yaparken “iyi yanları ve kötü yanları” olarak ifade ettiğimiz herhangi bir analizde, fırsatlar ve tehditlerle ilgili öngörüleri de barındıracak şekilde geliştirmemizle yaparız.
Bu sebeple, herhangi bir konuda “iyi yanları ve kötü yanları” tanımlamasını yapıyorsak, bu iyi ve kötünün sonuçlarını da ekleyeceğimiz bir öngörüyü devreye sokarak SWOT analizini tamamlamış oluruz.
SWOT Analizi genel olarak bir strateji belirlenmesi esnasında yapılır ve stratejinin olası sonuçları hakkında bize bilgiler verir. Böylece bu adımın atılması sonucunda karşılaşacağımız potansiyel riskler ve fırsatlar hakkında bilgi sahibi oluruz.
Aynı zamanda analiz esnasında risklerin fırsatlardan daha yüksek olduğu kanaatine varırsak, bu adımı atmaktan vazgezebiliriz.
SWOT Ne Demek?
SWOT, S, W, O ve T harflerini temsil eden kavramlardan meydana gelir. Bunlar, güçlü, zayıf, fırsat ve risk kelimelerinin İngilizce karşılıkları olan, “Strengths, Weaknesses, Opportunities ve Threats” kelimeleridir.
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
SWOT analizi yaparken her bir harfin temsil ettiği konu üzerinde düşünerek ve verilere dayalı olarak uzun çalışmalar gerçekleştirilir. Sonra bu uzun çalışmalar özetlenir. Aşağıda, plastik sektöründe üretim yapan şirketimizin, kendi pazarında bir daralma öngörülmesinden dolayı aynı ürünlerin çelik türünü üretmesi konusunda bir SWOT analizi yapalım.
Güçlü Yönler (Strengths)
Analizimizdeki ilk aşama olan güçlü yönler, şirketimiz için bir analiz çıkarırken, bu şirketin pazarda güçlü olduğu bir yönü vurgulamak için kullanılır. Aynı zamanda bir ürün çıkaracağımız zaman, bu ürünü çıkarmak için bizim gücümüz ne sorusuna cevap veririz. Örneğin, pazarlama alanında lider bir firmaysak ve plastik tüketim ürünleri üretiyorsak, çelik tüketim ürünleri de üretelim mi sorusuna şöyle cevap veririz; “Şirketimiz, pazarlama alanında sahip olduğu x yıllık birikim ve mevcut müşteri ağının zenginliğinden dolayı üretilecek çelik ürünleri kolaylıkla pazarlayabiliriz.”
Bu özellik bizim güçlü yanımızı vurgulamakla beraber rakiplerimize karşı pazarda bariz bir avantaj sağlamamıza da sebep olur.
Zayıf Yönler (Weaknesses)
Zayıf yönler, güçlü yönler gibi dile getirilmesi kolay bir ifade değildir. Çünkü pek çok firma, zayıf yönleri konusunda doğru özeleştiri yapma potansiyeline sahip değildir. Özellikle zayıflıkların vurgulanması, bu analizin objektif bir şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli kapıyı aralar.
Zayıf yönlerimizi cesurca ve eksiksiz bir şekilde dile getirmemiz, gelecek konusunda doğru adımların atılması için yapılacak ilk iştir.
Aynı örnekten yola çıkarsak, plastik ürünlerinin yanında çelik ürünler de piyasaya sürmemiz konusunda zayıflığımız şu olabilir; “Şirketimiz pazarda güçlü olmasının yanında, en büyük değildir. Ayrıca bizden daha fazla pazar payına sahip olan 2 şirket, plastik ürün üretmemesine rağmen sadece çelik ürünlerle piyasayı domine etmiş vaziyettedir.”
Hatta burada biraz daha ileri gidersek; “Halihazırda yeni ürünler konusundaki geri dönüşleri alarak ürünlerimizi geliştirme konusunda gerekli aksiyonları alma konusunda oldukça hantal bir yapıya sahibiz” de diyebiliriz.
Bu hayali şirket, plastik konusunda uzman ve pazarda hatırı sayılır bir konumda olmasına karşın pazar lideri değildir. Üstelik kendisinden daha büyük pazar payı bulunan 2 şirket de, şirketimizin girmek istediği çelik sektöründe bizden büyük paya sahiptir. Ayrıca şirket, geri dönüşler konusunda da oldukça hantal bir durumda olması, ciddi bir özeleştiri unsurudur.
Bunun yanı sıra, şirketimizin çelik sektöründe tecrübe sahibi olmaması da zayıf yönlerimizden biri olabilir.
Fırsatlar (Opportunities)
Fırsatları güçlü yönlerden ayıran en önemli özellik, bu şirketin dahilinde değil haricinde gerçekleşecek olaylarla doğrudan bağlantılı olmasıdır. Yani, biz bu işe neden girmeliyiz, bu işin içinde nasıl bir fırsat var sorusuna cevap veririz.
Örneğin, plastik ürünlerde dünya genelinde gerçekleşen yavaşlamalardan ve plastik ürünlerin artık tercih edilmemesi sebebiyle pazarda ciddi bir daralma yaşanmaya başlıyor ve acilen yeni bir iş sahasına geçerek pazar payımızı korumalıyız. Ürettiğimiz plastik ürünlerin aynılarının çelik ürünleri daha fazla tercih edilmeye başlandı. Bu sebeple bu ürünlerin çelik varyasyonlarında pazarda bir genişleme gözlemleniyor. Bu sebeple, çelik ürünler üretmeye başlayarak daralmaya başlayan pazarımızda yeniden lider olabiliriz.
Burada, çelik ürünlere geçmek istememizin temelinde sebebinden bahsediyoruz. Yani bizim güçlü yönümüz değil, üretmek istediğimiz ürünün güçlü yanından; yani bu ürüne geçiş yaparak bize neler katacağından bahsederiz.
Riskler (Threats)
Riskler de tıpkı fırsatlar gibi, şirketimizin dışında, üzerine analizi yaptığımız konudaki ileride karşılaşabileceğimiz olası riskleri barındırır. Burada, biz bu işe girersek ve başarısız olursak neden başarısız olabiliriz sorusuna cevap verir.
Zayıf yönlerimizde rakip şirketlerin konumundan bahsetmiştik. Ancak bu rakip şirketlerin konumunun bize olan zararından söz etmiştik. Burada ise yine aynı donelere değinebiliriz. Ancak burada kendimizi hesaba katmamızın bir önemi bulunmaz.
Örneğin, rakip şirketlerin çelik sektöründe oldukça uzun tecrübelerinden dolayı, ürünleri daha ucuza mal ederek, ciddi bir fiyat avantajı bulunuyor. Bizim hammaddeye erişimimizde yaşanacak güçlükler sebebiyle aynı fiyat avantajını yakalayamayarak pazarda rekabetçi bir konum elde etme ihtimalimizin gözden geçirilmesi gerekir.
Aynı zamanda emtia piyasalarında demir cevherinin düzenli olarak artış göstermesi de her geçen gün maliyetlerimizin katlanacağı anlamına geliyor. Bunun yanı sıra, aynı ürünlerin kauçuk versiyonlarının piyasaya sürülmesi sebebiyle, bu yeni malzemeden üretilen ürünler de çelik piyasasında bir daralmaya sebep olması muhtemel gelecekteki risklerdendir.
Tehditler, ya da risklerden bahsederken, gelecekte karşılaşacağımız konulardan ve rakiplerimizin bu konudaki, bizim pazarda olmamız dışında halihazırda sahip oldukları avantajlardan bahsettik.
Bu analizler, öncelikle veriye dayalı olarak yapılmalıdır. Örneğin, pazarda lider şirektlerden biriyiz. Ancak, yüzde kaç oranla söz sahibiyiz? Bu yüzdelik oran rakamsal olarak ne kadar büyüklüğe denk geeliyor? Veya, üreteceğimiz yeni ürünle pazar payımızı ne kadar büyütebiliyoruz gibi sorunlara değinmemiz gerekiyor.
Borsa’da SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
Borsada, Forex’te veya herhangi bir para piyasasında SWOT analizi doğal olarak yapılabilir. Borsa’da, genellikle şirket analizi yaparken, dışarıdan bir gözle şirketi inceleyerek bu şirketin güçlü ve zayıf yönlerini bulabiliriz. Güçlü yönleri, fırsatlarını doğrurken zayıf yönleri ise gelecekteki risklere kapı açabilir. Bunlardan yola çıkarak borsada yatırım yapmak istediğimiz şirketleri inceleyebiliriz.
Örneğin, yatırım yaptığımız veya yapmayı düşündüğümüz şirketin mali tabloları bize mevcut durumdaki güçlü ve zayıf yanlarını gösterecektir. Geliri yüksek ancak karlılığı düşük dediğimiz zaman; gelirinin yüksek oluşu güçlü, karlılığının düşük oluşu ise zayıf yanını temsil edecektir. Aynı şekilde bu şirketin sektörünü incelediğimiz zaman, şirketin sektöründe lider bir pozisyonda olması ve bunun yanında sürekli inovatif çözümlerle kendi sektörüne katma değer sağlaması, sektöründe önümüzdeki süre içinde de güçlü kalacağına işaret ettiğinden, fırsatları gösterecektir. Ancak, sektöre yeni girmiş bir oyuncu, sektör kurallarını alt üst ederek büyük başarılara imza atıyorsa, bu ise yatırım yapmayı düşündüğümüz şirket için bir tehlikeyi gösterecektir.
Dolayısıyla, SWOT analizini, borsa yatırımlarımızda bir temel analiz unsuru olarak kullanabiliriz. Bu analizde dikkate alacağımız ölçütleri, ortak olmayı düşündüğümüz tüm şirketlere uyguladığımız zaman bu sefer önümüzde geçekten yatırım yapmaya değer şirketleri ve kanaatimizce gelecekte büyük fark yaratamayacak şirketleri de değerlendirmiş oluruz.
Forex’te SWOT Analizi Nasıl Kullanılır?
Aynı şekilde SWOT Analizi, Forex piyasalarında da kullanılabilir. Bunun için, emtialar ve döviz çiftlerini ayrı ayrı değerlendirebiliriz.
Forex, doğası gereği borsadan daha kısa süreli yatırımlarda kullanıldığı için emtialarda bunu kullanmak çok daha mantıklı olacaktır ancak iki türlü işlemlerde de nasıl kullanabileceğimize kısaca bakalım.
Emtia İşlemlerinde SWOT Analizi
Emtialar, Forex piyasalarında genellikle daha uzun vadeli yatırımlarda tercih edilir. Ancak dönemsel dalgalanmalar konusunda emtia ya da döviz işlemleri arasında pek fark bulunmaz.
Emtia işlemlerinde SWOT analizi yapabilmek için haber akışları oldukça önemlidir. Örneğin, bir tarım emtiasına bakacağımız zaman, güçlü yönlere o emtianın dünyadaki talep hacmini ve talebin sürekli artış göstermesi durumunu koyabiliriz. Öte yandan bu tarım emtiasındaki talep, arza göre daha kısıtlı kalıyorsa, arzdaki, yani üretim rakamlarındaki güçlü artışı ise bir zayıflık olarak belirtiriz.
Bu tarım ürünü, biyoyakıt olarak da kullanılabiliyorsa, dünyada gelecekte beklenen güçlü biyoyakıt ihtiyacı, bu emtianın önünde bir fırsat olduğunu göserir. Ancak biyoyakıt olarak tercih edilecek ilk ürün bu değilse, o zaman bu durumu aynı zamanda bir risk faktörü olarak ele almamız gerekir.
Emtia işlemlerinde aynı zamanda dünyadaki siyasi dengeleri de gözetmemiz gerekir. Örneğin, petrol için Orta Doğu’daki jeopolitik faktörleri dikkate alırken; bazı değerli metallerin en çok üretildiği ülke konumunda bulunan Rusya’ya uygulanan yaptırımlar da, o metallerin önündeki risk faktörleridir. Ancak aynı zamanda bazı emtia ürünlerinde üretici ülkelerin yaşayacağı iklim koşullarının olumlu veya olumsuz oluşu da takip edilmesi gereken faktörlerdendir.
Ayrıca, Brent Petrol Nedir yazımızda, Brent Petrol’ün fiyatının yükselmesine ve düşmesine sebep olan faktörleri detaylı olarak ele almıştık. Bu faktörler yine SWOT analizi yaparken kullanabileceğimiz türden bilgiler olmakla beraber, bu bilgileri güncel olaylarla desteklemek analizimizi kuvvetlendirecektir.
Paritelerde SWOT Analizi
Pariteler, aslında SWOT analizi yapmak için oldukça dalgalı bir piyasadır. Genel olarak ülkelerin alacağı anlık kararlarla ve Merkez Bankalarının alacakları faiz kararlarıyla büyük oranda şekillenir. Ancak ülkelerin genel olarak istihdam rakamları, ülke ekonomisindeki istikrar veya artan ihracat rakamları da bunda büyük oranda etkilidir.
Ülkelerin ekonomik olarak güçlü ve zayıf yanları vardır. Bunlara temel olarak, ekonomisinin kırılgan olup olmadığını ekleyebiliriz. Örneğin, ekonomisi kırılgan olmayan bir ülkede hukuki bir skandal yaşanıyorsa, ekonomisinin güçlü oluşunu güçlü yönlerine, hukuksuzluk yaşanmasını zayıf yönlerine yazabiliriz. Bu ülkenin jeopolitik olarak pek çok imkan yaratmasını gelecekteki fırsatlar olarak niteleyebiliriz, ancak komşu ülkelerin de aynı jeopolitik konumda bulunarak, bu jeopolitik avantajı kullanıyor olmalarını risk veya tehdit olarak belirtebiliriz.
Forex, yüksek risk faktörüne sahip bir ticari piyasadır. Bu risk faktörlerine daha yakından bakmak için Forex Riskli mi başlıklı içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
