Altın, finans piyasalarında XAU olarak bilinen bir kıymetli metaldir. Bu, uluslararası piyasalarda ons altına karşılık gelir ve XAUUSD olarak işlem görür. Ama Türkiye’de yerleşik Viop piyasasında XAUTRY ile yapılan işlemler gram altın cinsinden altın fiyatını değerlendirir.
Altının bir emtia ve para olarak değerlendirilmesi, insanların ticaretle tanışmasına kadar uzanır. Doğada iletken bir element olarak bulunan ve sınırlı kaynağı olan altın, çeşitli madencilik ve arama teknikleriyle çıkarılır.
Altın Nasıl Bulunur?
Altın, çeşitli madencilik ve arama teknikleriyle çıkarılır. İnsanlığın ilk çağlardan beri kıymet verdiği bir emtia olan altın, dünyada en uzun süre ortak bir para olarak kullanılmıştır.
Açık madencilik yöntemleriyle yumuşak toprakların kaldırılmasıyla bulunan altın, toprakla karışık bir madde olarak yer alır. Ancak kapalı madencilik yöntemleriyle sert kayaçlarda mağara açarak da çıkarılır. Madenciliğin dışında doğada da bulunabilir bir madendir.
Su kaynaklarının dağların arasından çıktığı bölgelere yakın, dağların içinde altın rezervi olması durumunda hafif bir metal olması sebebiyle su tarafından sürüklenerek dere yataklarına birikebilir. Özellikle Afrika’da Timbuktu bölgesinde dere yataklarındaki altının çıkarılması, Sahra Altı Afrika medeniyetlerinin ekonomik olarak zenginleşmesine ve sömürgeleştirilmesine yol açmıştır.
Timbuktu akarsuları hala büyük altın rezervlerine sahiptir. Aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’nin kurulduğu dönemin ardından meşhur “Gold Rush Dönemi” yani Altına Hücum Dönemi kayaların arasındaki rezervlerin çıkarıldığı ve ABD’nin zenginleşerek, doların altına endeksli olmasında önemli rol oynamıştır.
Özellikle Alaska’nın Rusya’dan satın alınması zengin altın rezervlerinin keşfedilmesi sebebiyle gerçekleşmiştir. Alaska, Batı Kanada ve Kuzeybatı ABD bölgelerinde gold rush döneminde zenginleşen insanlar bugün dünya ekonomisinde önemli yer edinmiştir.
Ülkemizdeki altın rezervleri genel olarak toprakla karışık ve çıkarılması zordur. Açık madencilikle çıkarılan bu altınların topraktan ayrıştırılması, çıkarılma maliyetlerini artırmaktadır. Artan maliyetlerin düşürülmesi içinse siyanür ismi verilen bir kimyasal, altınla toprağı ayrıştırmada kullanılır. Bu yöntemin dikkatli uygulanmaması çevre felaketlerine sebep verdiği gibi, açık madencilikte toprak kayması gibi faktörlere karşı da dikkatli olmak gerekir.
Altın Nasıl Kullanılmaya Başlandı?
Altının kullanılmaya başlanması, insanlığın yerleşik medeniyete geçmesine kadar uzanır. Bu da paradan daha eski bir tarihi olduğu anlamına gelir.
Altın, insanlığın ilk dönemlerinde, kolayca şekil alması ve hafif bir metal olmasından dolayı süs eşyaları olarak kullanılmaya başlandı. Lidyalıların parayı bulduğu dönemlerde, bu süs eşyası olarak kullanılan metalin, yine süs eşyası olarak paralı askerlere (lejyonerlere) savaşmaları karşılığında verilerek bir ticari emtiaya sahip olmaya başladı. Ancak bu dönemde altın üzerinde herhangi bir standartın olmaması sebebiyle karışıklıklar oldu.
Para Nasıl İcat Edildi?
Lejyonerlerden kimi az, kimi çok altın alıyordu. Bazılarının aldığı takılar, bazılarınınkinden daha güzeldi. Bazılarının ayarı daha düşüktü ki bu o zaman için bir sorun değildi, çünkü o dönemlerde ayarı ölçülebilen bir emtia değildi.
Lejyonerler arasında bu problemlerden kaynaklı olarak huzursuzluğun çıkması, ödemelerde eşitliğe gidilmesine sebep oldu. Bunun sonucunda da standart büyüklükte ve adette maaşlar ödenmeye başlandı. Böylece altın, bugünün XAU’su olarak ilk defa kullanılmaya başlanmış oldu.
Lidyalılar bu parayı yakın ülkelerle ticarette de kullanmaya başladılar. Lejyonerler, altınlarıyla ticaret yapmak istedi. Bazı Lidya için savaşan lejyonerler başka ülkeler için de çalışmaya başladılar. Böylece Lidya paraları ilk önce, Frigra, Hitit, Urartu ve Yunan Şehir Devletleri’nde yaygınlaşmaya başladı.
Ardından hangi paranın hangi ülkeye ait olduğunun belirlenmesi gerekti. Böylece üretilen paralara, öncelikle o ülkenin kralının ismi basılmaya başlandı. Ancak bu paraların küsüratlarının da hesaplanması gerekecekti. Bunun sonucunda da gümüş, bronz ve tunç paralar üretilmeye başlandı. Ayrıca içine sertlik vermek için karıştırılan diğer metaller de ölçülerek ayarı belirlenmeye başlandı.
Eski dünyanın hemen hemen her yerinde üretilen paralar dolaşıma girdi. Bu durum antik borsaların da kurulmasına ve ticaret hayatının zenginleşmesine sebep oldu. Daha fazla zenginleşmek isteyen ülkeler kendi madenlerini çıkarmanın yanı sıra, rakip ülkelerin de madenlerine sahip olmak istedi.
Rakip ülkelerin madenlerini ele geçirmenin iki yolu vardı. Ya savaş yaparak o madenlerin bulunduğu topraklar ele geçirilecekti, ya da ticaret yaparak, diğer devletlerin çıkardığı altınlar alınacaktı. Bu da ticaretin ve savaşların dünyanın bir kanunu haline gelmesine sebep oldu.
Altın Nasıl Bir Element?
Altın, periyodik cetvelde AU olarak gösterilen ve altıncı periyodun on birinci grubunda yer alan bir elementtir. Atom numarası 79’dur ve iletken bir metaldir.
İletken olması, teknolojik gelişimlerde de kullanılmasına sebep oluyor. Bugün televizyonlar ve cep telefonlarında kullanılan altının iletkenliği bakırdan daha yüksektir. Ancak maliyetin düşük olması sebebiyle elektrik kablolarında bakır kullanılmaktadır.
Saf Altın Mümkün mü?
Saf altın teorik olarak mümkündür. Ancak pratikte bunun bir karşılığı yoktur. Bu emtianın oldukça hafif ve esnek olması sebebiyle bir miktar başka elementlerle karıştırılarak sertleştirilmesi gerekmektedir.
24 ayar, 21 ayar, 18 ayar gibi ayar türleri olan altının fiyatlarının değişmesinin sebebi de temelde budur. İçine karıştırılan malzemelerin oranı, o ürünün sertliği kadar değerini de etkilemektedir. Ons altın olarak bildiğimiz standartın saflık oranı 999.9 oranındadır.
Dünya Dışında Altın Var mı?
Dünya dışında altın olup olmadığı önemli bir araştırma konusudur. Uzay madenciliğinin gittikçe daha önemli hale geldiği dünyada, dış gezegen ve yıldızlarda “işe yarayacak” elementler aranmaktadır. Dünyada kısıtlı rezervlerin olduğu düşünülürse, sadece altının değil her türlü elementin dış dünyalardan çıkarılarak getirilmesi önemli bir ekonomi sorunudur.
Ancak altın için bunun önemi belki de diğer madenlere göre daha yüksektir. Kullanım alanının çeşitliliği altına insan tarihi boyunca büyük önem verilmesine sbeep olmuştur. Bu kıymetli element, bulunduğu günden beri zenginliğin alametifarikası olarak yer bulmuştur.
Gelişen teknolojiyle beraber teknolojik cihazlarda kullanılma gerekliliği, para olarak, yatırım ve birikim aracı olarak kullanılması, süs eşyası olarak kullanılması altının daha da önemli hale gelmesine sebep olmuştur.
Son 20 yıldır yapılan bir tartışma, altının dünyaya meteorlar gibi yollarla geldiği yönünde. Bu da uzay madenciliğinde altın bulma konusunda iştahları kabartıyor.
Ancak bu tartışma henüz sonuç bulmuş değil. Bu kıymetli metalin dünyaya nasıl ve nereden geldiği henüz net olarak bilinmiyor.
Türkiye Altın Rezervinde Dünyada Kaçıncı Sırada?
Altın rezervleri dünyada dağılmış durumda. Ancak Türkiye’nin rezervler konusunda zengin olduğunu söylemek mümkün. Sadece henüz çıkarılmamış altın miktarına baktığımız zaman dünyada 42 bin 500 ton civarında bulunmaktadır. Türkiye ise bu rezervin 1/6’sına, yani altıda birine sahiptir. Bu oran Türkiye’yi dünyada en zengin altın rezervi olan ülkeler arasında ikinci sıraya yükseltmektedir.
İlk bulunduğu günden bugüne kadar çıkarılan ve dolaşıma sokulan miktarın 200 bin tondan fazla olduğu tahmin ediliyor. Bu ise çıkarılmamış rezervin dünyanın var oluşundan bugüne kadar bulunan rezervin çeyreğinden daha az kaldığını gösteriyor.
Bu sebeple rezervlerin tükenmekte olduğunu söylemek mümkündür. Bu hesaplamalara daha önce çıkarılmış, dolaşıma girmiş ancak daha sonra kaybolarak henüz bulunmamış altınların dahil olmadığını da söylemek gerekiyor.
Forex’te XAU Nedir?
Dünya genelinde çok önemli bir emtia olduğunu vurgulamıştık. Forex piyasalarındaki altınların da dayanak varlığı fiziki altındır. Ancak forexte yapılan işlemlerde fiziki olarak bu emtiaya dokunmayız. Ülkelerin merkez bankalarında depolanan miktarı, tıpkı eski çağlarda ülkelerin hazinelerinde bulunan altınlarla aynı durumdadır. Ancak bugün, bir saklama aracına dönmüştür.
Ülkelerin zenginliklerini ölçen bir araç olan altın, Merkez Bankası’nın basmış olduğu banknotlar üzerinden ifade ediliyordu. Çok yakın bir zamana kadar doların reel değeri, nominal değerinin altın karşılığını yansıtıyordu. Ancak değişen finansal konjonktürler, krizler ve ekonomik sistemler, doların da altına endeksli olması mecburiyetini ortadan kaldırdı.
Şu an Forex piyasalarında bu madenin karşılığı en volatil olan para birimi hala dolardır. XAUUSD koduyla işlem yapılan altın dolar paritesi dışında XAUEUR ve XAUGBP de sıklıkla kullanılmaktadır. Türkiye’de de Viop piyasalarında XAUTRY paritesinde işlem yapılır. Hemen hemen Forex piyasalarında aktif her ülkede kendi para birimiyle altın trade edilirken dünya genelinde geçerli olan hali XAUUSD’dir.
Günlük olarak forex analizlerini yayınladığımız XAUUSD paritesinde işlem yapmak isterseniz yukarıdaki formu doldurabilirsiniz. Bu formu doldurarak öncelikle XAUUSD paritesinde işlem yapmayı öğrenirsiniz. Hiç para harcamadan ve riske girmeden öncelikle forex piyasalarını deneyebilirsiniz. Deneme hesabı açmak tamamen ücretsizdir ve sizden gerçekten işlem yapmaya karar vereceğiniz güne kadar yukarıdaki formda yer alan bilgilerin dışında herhangi ek bir bilgi talep edilmez.
XAUUSD hakkında derinlemesine bilgi edinmek isterseniz, XAUUSD Nasıl Alınır başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
