Kakao fiyatları son yarım asrın en yüksek seviyelerine çıkarak bakırı bile geride bıraktı. Fiyatların ralliye devam etmesi bekleniyor.
Son zamanlarda emtia piyasaları arasında en çok dikkat çeken ürünlerden biri olan kakao, fiyatlarında gösterdiği sıra dışı artışla gündemde. Kakao fiyatları, 46 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak ton başına 9 bin doları aşan değeriyle bakırı geride bıraktı. Bu yükseliş, Mart ayında fiyatların yüzde 50’ye varan oranda artış göstermesiyle daha da belirginleşti. Piyasa uzmanları, mevcut rallinin fiyatları 10 bin dolara kadar çıkarabileceğini öngörüyor.
Tedarik Zincirindeki Aksamalar ve Paskalya Dönemi Etkisi
Bu fiyat artışı, çiftçilerden yerel tüccarlara, oradan da işleme tesislerine ve küresel tüccarlara uzanan karmaşık bir tedarik zincirinin bozulmasına yol açtı. Normal şartlarda, kakao piyasası, çiftçiler, tüccarlar ve işleme tesislerinin katı düzenlemelere tabi olduğu ve önceden belirlenmiş fiyatlarla işlem gördüğü bir yapıda işliyordu. Bu yıl yaşanan olumsuz doğa olayları veya kıtlık dönemlerinde, tüccarlar çiftçilere piyasa fiyatı üzerinde ödemeler yaparak çekirdekleri güvence altına alıyor. Bu durum, spot piyasada kakao çekirdeğinin daha yüksek fiyatlardan satılmasına ve çikolata üreticileri ile yerel işleme tesislerinin zor durumda kalmasına neden oluyor.
Fildişi Sahili ve Gana Müdahale Etti
Fildişi Sahili ve Gana gibi büyük kakao üreticisi ülkeler, yerel fabrikalara destek olmak amacıyla ucuz kredi sağlama ya da küresel tüccarların alabilecekleri kakao çekirdeği miktarını sınırlayarak müdahale etmeye çalışıyor. Ancak, bu yılki gibi olağanüstü fiyat artışları, bu tür önlemlerin etkinliğini sınırlıyor.
Ayrıca Gana’nın üretimin düşmesinden birkaç ay önce çiftçiye ödeyecek paranın olmadığını açıklaması da kakao satışında çiftçilerin bağımsız tüccarlara daha fazla güvenmesinin bir diğer sebebi. Bu durum kakaoda rekabetçi ortamı da tetiklediği gibi zaten düşmüş olan üretim rakamlarında fiyatları yukarı yönde baskılıyor.
Kakao Nedir?
Kakao, Theobroma cacao ağacının tohumlarından elde edilen bir tarım ürünüdür. Başta çikolata olmak üzere birçok gıda ürününde ana madde olarak kullanılır. Kakao ağaçları, tropikal iklimlerde yetişir ve en fazla Batı Afrika, Güney Amerika ve Asya’nın bazı bölgelerinde üretilir. Fermentasyon, kurutma, kavurma ve öğütme işlemlerinden geçirilerek kakao yağı, kakao tozu ve kakao likörü gibi çeşitli ürünler kakao çekirdeğinden elde edilir.
Kakao Neden Önemli?
Kakao piyasası, dünya genelinde milyonlarca çiftçi için hayati öneme sahiptir ve özellikle Batı Afrika ülkeleri ekonomilerinde kritik bir yer tutar. Batı Afrika’daki Fildişi Sahili ve Gana dünya üretiminin yarısından fazlasını karşılıyor.
Kakao fiyatlarındaki dalgalanmalar, hem üretici hem de tüketici ülkelerde ekonomik etkilere yol açacak düzeyde. Kakao, küresel gıda endüstrisi içinde önemli bir yer tutar ve özellikle çikolata üretimi için temel bir hammaddedir. Piyasa dinamikleri, tedarik ve talep dengesine bağlı olarak sürekli değişiklik gösterir, bu da kakao fiyatlarında zaman zaman önemli dalgalanmalara sebep oluyor. Bu yıl Atlas Afrika’sında meydana gelen olumsuz doğa olaylarından etkilenen kakao fiyatları, son 46 yılın en yüksek fiyat seviyesine çıkmasına sebep oldu.
Kakao ağacının aşırı yağmur, aşırı güneş ve fırtıunalardan etkilenerek kuruması ve yeni bitkilerin de 2 yıl sonra meyve vermesi bunun yanı sıra kakao çekirdeklerinin ham halinin dayanma süresinin de 1 yıl olması kakao piyasalarındaki aşırı hassas dengeler üzerinde de oldukça etkili.
Normal şartlar altında 6 bin dolar seviyesinde seyreden kakao fiyatları, dünya kakao üretiminin yüzde 60’ını gerçekleştiren ülkelerdeki bu bozulmalardan dolayı 9 bin doları aşarak yeni bir rekor kırdı. Özellikle diğer üreticilerin üretimi artırması ve üretim dengesi bozulan ülkelerde yeniden eski üretim rakamlarına ulaşılması zaman alacağından dolayı rallinin bir süre daha devam etmesi öngörülüyor.
