Pips, özellikle yurt dışı piyasalarda sıklıkla görülen terimlerden biridir. Pips’in anlamı, “price interest point” kelimelerinin kısaltmasıdır bazı yerlerde “percentage interest point” olarak da kullanılır. Forex piyasalarında sıklıkla karşılaşacağınız pips terimi, fiyat değişimindeki bir adımlık mesafeyi ifade etmek için kullanılır. Pips, çoğul bir kullanımdır. Sondaki “s” harfi İngilizcede çoğul yapan “s” takısıdır. Tekil hali “pip” olarak ifade edilir.
Pips, borsadan borsaya, pariteden pariteye ve emtiadan emtiaya değişiklik gösterir. Amerikan Borsalarında pips terimi kullanılmaz. Bunun yerine point ifadesi kullanılır. Ancak kripto para borsalarında, forex emtialarında ve para birimi ticaretlerinde pips terimi yaygın olarak kullanılır.
Forex Para Birimlerinde Pips Nedir?
Forex para birimlerinde pips ifadesi sıklıkla duyulur. Bu terim, iki para birimi arasındaki değerin virgülden sonraki dördüncü basamağını temsil eder ancak bazı istisna para birimleri de bulunmaktadır.
EURUSD kurunda bir piplik fark, virgülden sonraki dördüncü değerdir. Örneğin, EURUSD kurunda fiyatın 1,0814 olduğunu varsayalım. Bu fiyat 1,0815’e yükseldiğinde, yükselişin değeri 1 pip olur. 1,0824’e yükseldiğinde ise fiyat hareketi 10 pips olur.
Buradaki istisnalar arasında USDJPY paritesi bir örnek olarak verilebilir. Burada ondalık kısımdaki ikinci basamak bir piplik değeri temsil eder. Örneğin USDJPY paritesi 110,01’den 110,02’ye yükseldiğinde 1 piplik artış yaşanmıştır.
Japon Yeni dışında bazı egzotik para birimlerinde de 0.01 büyüklüğünde pip değeri görmek bazen mümkündür. Dolar/TL yani USDTRY işlemlerinde de 1 pip değeri 0.0001 oranındadır. Ancak Türk lirasından 6 tane sıfır silinmeden önce bu değer 0.01 şeklindeydi. Örneğin, 2002 yılında dolar alış ortalaması Merkez Bankası’nın hesaplamasına göre 1.505.839,53 liraydı.
Ancak hesaplamada lot büyüklüğünün de hesaba katılması gerekir. Yani 10 kontrat işlem açılmışsa, 1 pip’in değerini 10 lot ile çarpmak gerekecektir. Kaldıraç kullanımında çıkan sonucu pip olarak ifade etmek için kaldıraç oranıyla çarpmak gerekmez. Çünkü 10x kaldıraç kullanılarak 1 lotluk sermayeyle 10 lotluk işlem açılmıştır. Dolayısıyla kaldıraç etkisiyle ulaşılan lot miktarı hesaba katılmalıdır.
Bir örnekle açıklayalım:
1 lot EURUSD işlemi açılmışsa, bu işlemin değeri 100.000 dolardır.
100.000 dolarlık kontratın 10 lot karşılığı 1.000.000 dolardır.
1.000.000 dolarlık işlemde 0.0001’lik fiyat değişimini bulmak için iki rakamı çarpmak gerekir:
Elde edilen kar = 1.000.000 x 0.0001
Bu işlemin sonucuna göre, 10 lot EURUSD işleminizde 1 pip hareket ile 100 dolar kazanırsınız.
Burada, Lot, mini lot ve micro lot şeklinde 3 lot şekli bulunur. 1 lot değeri 100.000 dolardır. Mini lot bundan 1 tane sıfır eksik, mikro lot ise 2 sıfır eksik halidir.
Yani;
1 lot EURUSD: 100.000
1 mini lot EURUSD: 10.000
1 micro lot EURUSD: 1.000
Şeklinde ele alınır. İşlem yapmak için pozisyon açılacak en küçük birim micro lottur.
Emtialarda Pips Nedir?
Emtialarda genellikle pip hareketinin belli bir standartı yoktur. Ancak 1 kademelik hareket 1 pip olarak ifade edilir.
Altın, gümüş, petrol, kahve, kakao, buğday, bakır, mısır ve pek çok emtia üzerinde Forex piyasalarında işlemler yapılabilir.
Örneğin Amerikan vadeli piyasalarında Kakao fiyatı bu yazının yazıldığı sırada 9.291,00 dolardır. 1 lot kakao kontrat boyutu 10 tondur. Virgülden sonra iki basamak olmasına rağmen buradaki değer daima “,00” şeklindedir. Yani kakao fiyatlarındaki fiyat adımı 1 dolardır. Bu sebeple 1 pip 1 dolara denk gelmektedir.
Bu sebeple işlem yapacağınız emtiadaki fiyat adımlarına dikkat etmek gerekir.
Emtialarda da döviz çiftlerinde olduğu gibi, mini lot ve micro lot bulunur. Bu sebeple standart lota göre 1 veya 2 kademe düşük olarak hesaplanır. Bu hesaba göre 1 micro lot kakao kontratı 100 kilo kakaoya denk gelmektedir. Buna göre 1 pip USDJPY’de olduğu gibi 0.01 olacaktır.
Kripto Paralarda Pips Nedir?
Kripto para piyasalarında çok çeşitli fiyatlarda kripto paralar bulunmaktadır. Pips konusunda, kripto paralar özelinde belli bir kafa karışıklığı da bulunmaktadır.
Örneğin bazı kişiler, bitcoin dışındaki kripto paralara alt coin derken, bazı kişiler 1 bitcoinden küçük küsüratlı kısım için alt coin ifadesini kullanıyor.
Dünyada yaygın küsüratlı bitcoin ifadesi ise “Satoshi” şeklindedir. 1 Bitcoinin en küçük fiyat hareketi yaptığı kısım 100 milyonda bir bitcoin hareketidir. Dolayısıyla Bitcoin’deki 1 pip değeri de budur.
Yani 1 bitcoindeki 1 pip hareket 0.00000001 şeklinde gerçekleşir. Bu da alışılmışın aksine 2 veya 4 basamak değil, 8 basamak olarak gösterilir. Bu yazı yazıldığı sıraca 1 BTC = 67.151,09 dolar değerindedir.
BTC/USD kurunda (BYCUSDT) 1 pip 0.01 dolar karşılığına gelirken USD/BTC kurunda fiyat 0.00001489 dolardır ve 1 pip karşılığı 0.00000001 şeklindedir.
Pek çok kripto para biriminin fiyatı ise 1 doların çok altındadır. Bunların içinde de 1 birim kripto paranın dolar karşılığındaki pip değeri 2, 4, 6 veya 8 olduğu görülebilir.
Standart Borsalarda Pip Var mı?
Amerikan Nasdaq, Alman DAX gibi şirketlerin hisse senetlerinin işlem gördüğü borsalarda pip kavramı kullanılmaz. Bunun yerine 1 adımlık fiyat hareketi için point kavramı kullanılır.
Borsa İstanbul’da ise bunun Türkçe karşılığı olan “fiyat adımı” kavramı kullanılır. Bizim borsamızda fiyat adımları, en küçük 0,01 olarak hesaplanır bu 1 kuruşa karşılık gelir ve hisse senedinin fiyatına göre değişir.
Hisse senedinin fiyatına göre 1 fiyat adımı şu şekilde işletilir:
0,010 – 19,999 arası; 0,01 TL
20,000 – 49,999 arası; 0,02 TL
50,000 – 99,999 arası; 0,05 TL
100,000 – 249,999 arası; 0,10 TL
250,000 – 499,999 arası; 0,25 TL
500,000 – 999,999 arası; 0,50 TL
1000,000 – 2499,999 arası; 1,00 TL
2500,000 – üzeri; 2,50 TL
Borsa İstanbul’da Pay Piyasası Prosedürü için tıklayınız.
Aynı zamanda Borsa İstanbul bünyesinde yer alan VİOP (Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası) için de değişik ürünler için değişik fiyat adımları uygulanır. Endekslere, emtialara ve döviz çiftlerine yatırım yapabileceğiniz VİOP piyasalarındaki fiyat adımları ve diğer prosedürler için VİOP Prosedürü’nü tıklayınız.
