İran destekli Yemenli Husilerin Kızıldeniz’deki gemilere saldırıları yeni tedarik konusunda zorluklar yaşanacağını işaret ediyor. İsrail ile Filistin arasında yaşanan savaşların ardından Yemenli Husiler de İsrail’e savaş ilan ettiğini açıklamıştı. Ardından Aden Boğazı’ndan İsrail’e yük taşıyan bazı gemilere saldırılması gündeme gelmişti. Bu saldırıların ardından bazı gemilerin rotalarını değiştirerek Ümit Burnu üzerinden Avrupa’ya gideceğini açıklaması yeni tedarik problemlerinin başlangıcı olarak yorumlandı. Taşımacılık sektöründeki kriz zincir etkisi yaratabilir.
İlk Kriz Petrol’de
Arabistan Yarımadası’ndan çıkarılan ve Doğu Asya’dan gelen petrol tankerlerinin rotasını Ümit Burnu’na çevirmesi üzerine petrol fiyatları geçtiğimiz ay yükseldi. Umman petrolünün varil fiyatı 78 dolardan işlem görürken, bu durum diğer petrol türlerinde de etkili oldu. Petrol emtiasında fiyatların uzun süreli düşüşün ardından yükselişe geçtiği gözlendi.
Petrol piyasasında taşımacılık maliyetleri artması en yüksek gider kalemlerinden biri olurken Kuzey Denizi’nden çıkarılan Brent Petrol’de üretim artışı yaşanmaması durumunda savaş sona erene kadar fiyatlar yukarı yönlü seyredebilir.
Tedarik Zinciri de Etkilenecek
Çin’den Avrupa’ya yapılan deniz taşımacılığı da Kızıldeniz üzerinden geçiyor. Bu durumun önümüzdeki günlerde perakende sektöründe de fiyatların artacağına işaret ettiği tahmin ediliyor.
Dünyanın en büyük konteyner şirketi olan Mediterranean Shipping Company (MSC), Kızıldeniz geçişi güvenli hale gelene kadar gemilerinin Süveyş Kanalı’ndan geçiş yapmayacağını bildirdi. MSC’yi Danimarkalı Maersk, Fransız CMA CGM ve Alman Hapag-Lloyd da izledi. Bu 4 şirket küresel konteyner taşımacılığı pazarının yaklaşık yüzde 55’ini oluşturuyor.
İngiliz BP petrol taşımacılığına ara verdiğini açıklarken Evergreen ise Ümit Burnu’nu tercih edeceğini bildirdi.
Süre 1 Ay Uzayacak, Maliyet 2 Kat Artacak
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkan Yardımcısı Fatih Şener, Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu rotasının sefer sürelerini 20 ile 30 gün arasında uzatacağını, bunun da taşıma maliyetlerini artıracağını belirtti. Şener, bir konteynerin Çin’den Türkiye’ye gelmesinin maliyetinin saldırılar öncesi 2 bin ile 2 bin 500 dolar arasında olduğunu, söz konusu rakamın saldırılar sonrası 5 bin 500 dolara çıktığını kaydetti.
İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Başaran Bayrak, Uzak Doğu’dan Avrupa’ya gidecek gemilerin Kızıldeniz’den geçmek yerine Ümit Burnu’nu dolanmalarının mesafeyi en az 5-6 bin mil kadar artıracağını, 40-45 gün gibi bir sürede tamamlanan seferlerin en az 20-25 gün arası uzayacağını belirtti.
Tarım ve Teknoloji Ürünlerinde Fiyatlar Artabilir
İki yönlü olarak tarım ticaretinin yoğun olduğu Kızıldeniz’de tarım ürünlerinin fiyatları artacak taşıma maliyetleri sebebiyle yükseleceği tahmin ediliyor. Öte taraftan Çin’den Akdeniz’e yapılan teknoloji sevkiyatlarının da fiyatlarında artış görünmesi bekleniyor.
