Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan istifa ettiğini Twitter hesbaından duyurdu. 2 Şubat Cuma gecesi saat 22:00 sularında yaptığı paylaşımla “görevden affını isteyen” Hafize Gaye Erkan, yaptığı paylaşımda, ekonomik verilerin toparlanmaya başladığını ve ekonomik programın meyvelerini vermeye başladığını da ifade etti. Paylaşımında, Maliye ve Ekonomi Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ve mesai arkadaşlarına da teşekkür etti.
Hafize Gaye Erkan’ın istifasının ardından gece yarısında yayınlanan Resmi Gazete’de yeni TCMB başkanı da ilan edildi. Resmi Gazete’de “görevden alındığı” duyrulan Erkan’ın yerine, TCMB Başkan Yardımcılarından Fatih Karahan getirildi.
Viop30’da gece yarısında düşüş gözlemlenirken, dolarda ise sınırlı dalgalanma oldu. TCMB’de başkan değişikliğinin piyasaları nasıl etkileyeceği ve enflasyonla mücadelede herhangi bir değişiklik olup olmayacağı merak konusu. “Şahin Başkan Yardımcısı” olarak yorumlanan Karahan’ın 5 gün sonra açıklanacak yıl sonu enflasyon tahminlerindeki tutumu da gelecek performansı konusunda belirleyici olacak.
Hafize Gaye Erkan neden istifa etti, ya da istifa mı etti görevden mi alındı? Fatih Karahan için kim ne düşünüyor? İlk yorumlar ne oldu? Hepsi haberimizde.
“Cumhurbaşkanımızdan affımı talep etmiş bulunmaktayım” diyen Hafize Gaye Erkan’ın Twitter’dan (X) yaptığı istifa paylaşımı şu şekilde:
Hafize Gaye Erkan’ın İstifası
“Kamuoyunun malumu olduğu üzere 8 Haziran 2023 tarihinden bu yana Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığı görevini sürdürmekteyim.
Her bir karış toprağı için bedel ödenmiş bu topraklarda doğmuş, büyümüş, eğitim görmüş bir vatan evladı olarak, bu kutsal görev şahsıma tevdi edildiğinde kişisel koşullarımı hiç önemsemeden ülkeme geldim ve görevimin başına geçtim. O dönemde de daha yaşını doldurmamış bir evladın annesi olarak böyle yoğun bir görevi sürdürmenin zorluklarının elbette farkındaydım. Devletimize ve milletimize hizmet edebilmek adına bugüne kadar yorulmadan gece gündüz görevimin başında yer aldım. Gelinen noktada ekonomi programımız meyvelerini vermeye başlamıştır. Rezervlerimizdeki artış, ekonomik veriler ile enflasyonun ana eğilimine dair göstergeler bu başarının kanıtıdır.
Tüm bu olumlu gelişmelere karşın kamuoyunun malumu olduğu üzere son dönemde şahsıma yönelik büyük bir itibar suikasti kampanyası düzenlenmiştir. Bu süreçten ailem ve dahası henüz bir buçuk yaşına bile girmemiş günahsız evladımın daha fazla etkilenmemesi için, Sayın Cumhurbaşkanımızdan ilk günden beri şerefle yürüttüğüm görevimden affımı talep etmiş bulunuyorum.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı olma gururunu yaşamama vesile olan Sayın Hazine ve Maliye Bakanımıza ve yaklaşık 9 aydır bu görevi beraber sürdürdüğüm, gece gündüz demeden her biri büyük bir özveriyle çalışan mesai arkadaşlarıma teşekkürü bir borç biliyorum.
Hasseten Amerika’da özel sektörde geçen 22 yıllık yöneticilik ve bankacılık tecrübemden sonra, evladıma da bırakacağım en büyük miras olan ülkeme ve milletime hizmet etme imkanını bana sunan ve görev sürem boyunca desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen Sayın Cumhurbaşkanımıza şükran ve minnetlerimi arz ediyorum.
Saygılarımla.”
Yeni TCMB Başkanı Resmi Gazete’de Yayınlandı
Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanlığı Tarafından Yapılan Atama Hakkında Karar (Karar: 2024/26) başlığı altında görev değişikliğine dair bilgi verildi. Resmi Gazete’de yayınlanan atama kararında Hafize Gaye Erkan’ın görevden alındığı bilgisi dikkat çekti. Resmi Gazete’deki karar şu şekilde;
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı (Guvernörü) Hafize Gaye ERKAN, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 35 inci maddesi ile 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2 nci maddesi gereğince görevden alınmış ve bu suretle boşalan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığına (Guvernörlüğüne), 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2, 3 ve 7 nci maddeleri gereğince Başkan (Guvernör) Yardımcısı Fatih KARAHAN atanmıştır.
Fatih Karahan Kimdir?
Yeni TCMB Başkanı olarak atanan Fatih Karahan, isminin Resmi Gazete’de açıklanmasından sonra en çok merak edilen kişilerden biri oldu. Hafize Gaye Erkan’ın TCMB Başkanı olmasının ardından Başkan yardımcısı olan Fatih Karahan, TCMB’nin tarihindeki 27’nci başkan.
1982 yılında Eskişehir doğumlu olan fatih Karahan, Boğaziçi Üniversitesi mezunu. Rüşdü Saraçoğlu (1987-39 yaş) ve Murat Çetinkaya’nın (2016-40 yaş) ardından Mehmet Sadi Bekter (1949) ile beraber atanan en genç üçüncü Merkez Bankası Başkanı olan Fatih Karahan (42), Matematik ve Endüstri Mühendisliği alanında 2006 yılında lisans derecesini aldı.
2012’de Pennsylvania Üniversitesi’nde Ekonomi alanında yüksek lisans ve doktora derecesini alan Karahan, aynı yıl Amerika’nın 12 Merkez Bankası’ndan biri olan New York Merkez Bankası’nda ekonomist olarak çalışmaya başladı. 2022 yılına kadar aynı kurumda görev yapan Fatih Karahan, İşgücü ve Ürün Piyasası Çalışmaları Başkanı ve Para Politikası Danışmanı olarak görev yaptı.
Aynı süre içinde Columbia Üniversitesi ve New York Üniversitesi’nde de yarı zamanlı olarak ders veren yeni TCMB Başkanı, 2022 yılında Amazon’da ekonomist görevine atandı, Kasım 2022’de ise başekonomist oldu.
Temmuz 2023’e kadar Amazon’da çalışan Fatih Karahan, 28 Temmuz 2023 tarihinde TCMB Başkan Yardımcılığı görevine getirildi.
Hafize Gaye Erkan İstifa mı Etti, Kovuldu mu?
Hafize Gaye Erkan istifa mı etti kovuldu mu? Bu soru başkan değişikliğinin ardından en çok sorulan sorulardan biri oldu.
Nuray Babacan: Mehmet Şimşek İstemedi
Gazete Pencere’den Nuray Babacan, Ekonomide Gergin Gece başlığıyla köşesinde bu soruyu irdelerken Mehmet Şimşek’in, Erkan’ın açıklamasının ardından yaptığı paylaşımı öne çıkardı:
“Yasalara uyulması ve teamüllere dikkat edilmesi konusunda dikkatli davranan Şimşek’in Merkez Bankası Başkanının istifasından sonra yaptığı açıklamadaki iki vurgu dikkatlerden kaçmadı. Birincisi, ‘aldığı karar tamamen şahsidir…’ ikincisi ise ‘önerim doğrultusunda yeni atanacak başkan…’ ifadeleri. Bu iki ifade, ‘Maalesef kendisi mevcut şartlara uyamadı, yeni başkanı ben belirledim. Dolayısıyla ekonomik politikalarda bir değişiklik olmayacak’ şeklinde yorumlandı.” diyen Babacan, Erdoğan’ın sadece izlemekle ve bunun siyasi sonuçlarını değerlendirmekle yetindiğini söyledi.
Mahfi Eğilmez: İstifa Her Babayiğidin Harcı Değildir
Sosyal medyada istifa görüşleri hakim olurken, Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, “Kendime Notlar” isimli internet sitesindeki “İstifa ve İntihar Üzerine” isimli 6 Mart 2023’te yazdığı yazıyı tekrar öne çıkardı. Erkan’ın istifası üzerinden, “İstifa ile intihar tam olarak olmasa da kısmen birbirine benzeyen iki eylemdir.” sözleriyle başlayan yazısını paylaşan Eğilmez, “Bir yanlışı düzeltelim: Merkez Bankası Başkanı İstifa etmedi, görevden alındı. İstifa, bir çeşit başkaldırıdır ve öyle herkesin harcı değildir. Bu konudaki yazımı bir kez daha paylaşayım” dedi.
Eğilmez, yazısında, istifa ve intiharın benzer sonuçlar doğurduğunu, maddi ve manevi karşılıklarının olduğunu açıklayarak başladığı yazısında, “görevden affını istemenin” ne anlama geldiğini irdeliyor.
Alaattin Aktaş ve Servet Yıldırım
Ekonomim köşe yazarı Alaattin Aktaş, 5 Şubat Pazartesi tarihli köşe yazısında; “Görevden Alma mı İstifa mı Bari Buna Karar Verebilseydik” başlığını seçti.
Aktaş, Erkan’ın söylemiyle, Resmi Gazete’deki “görevden alınma” vurgusu üzerinden incelediği yazısında, ikna edici bir sonuç alınmadığını ancak istifa ile görevden alınma arasında maddi bariz farklar da olduğuna değiniyor.
Bir diğer Ekonomim köşe yazarı Servet Yıldırım ise “Guvörnör mü istiyoruz yoksa müdür mü?” başlıklı yazısında “Kritik soru ise değişmiyor: Acaba başkan yasayla tanınan bağımsızlığı kullanabilecek mi? Görevinin gereklerini yerine getirebilecek mi? Yani ‘guvernör’ mü olacak yoksa ‘merkez bankası müdürü’ mü?” ifadelerini kullanıyor.
Mehmet Şimşek: “Önerimle Atandı”
Bir diğer tartışma ise Fatih Karahan ismine kimin karar verdiği oldu. Mehmet Şimşek yaptığı paylaşımında Hafize Gaye Erkan’ın ayrılmasının kendi kararıyla olduğunu belirtirken, “önerim doğrultusunda yeni atanacak TCMB Başkanı ve ekibine başarılar diliyorum” dedi.
Merkez Bankası’nda Başkan Değişikliği Nasıl Yorumlandı?
Merkez Bankası Başkanlığı’nda yaşanan görev değişikliğinin ardından ilk yorum JP Morgan’dan geldi. JP Morgan, yeni başkanın “şahin” olduğuna dikkati çekerek enflasyonla mücadelede olumlu bir atama olarak değerlendirdi.
JP Morgan’ın Değerlendirmesi
Yayınlanan öngörüde, ani görev değişikliğinin piyasalarda huzursuzluk yaratacağına vurgu yapılrıken, değişikliğin lira ve enflasyon için olumlu olacağına vurgu yapıldı. JP Morgan şu ifadeleri kullandı;
“Yeniden şekillenen PPK’nın muhtemelen daha şahin olacağını düşünüyoruz. İki PPK üyesinin (Dr. Elif Haykır Hobikoğlu ve Dr. Fatma Özkul) duruşu bilinmiyor ancak bize göre Başkan ve iki şahin başkan yardımcısı PPK kararlarını enflasyona daha fazla odaklanarak yönlendirecek. Son PPK açıklamasındaki güvercin eğilimin artık tersine dönmesi muhtemeldir. TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın, daha erken olmasa da önümüzdeki perşembe günü TCMB Enflasyon Raporu Basın Bilgilendirme Toplantısı’nda şahin bir yönlendirme yapmasını bekliyoruz.”
Değerlendirme notunda “Daha sıkı makro ihtiyati tedbirlerle birlikte daha uzun süre yüksek oranlar bekliyoruz” diyen JP Morgan uzmanları, “TCMB’nin faiz artırımına gitmesini, faiz indirimine gitmesinden daha olası görüyoruz. Ancak, henüz faiz artırımının gerçekleşeceğine inanmıyoruz ve yukarı yönlü riskleri göz önünde bulundurarak en yüksek politika faizini yüzde 45’te tutuyoruz” dedi.
JP Morgan değerlendirme notunu; “Bir diğer olumlu gelişme ise Başkan Fatih Karahan’ın enflasyonla mücadele için para ve maliye politikaları arasında daha fazla koordinasyon sağlayabilecek olması” şeklinde sürdürürken, Hazine ve Maliye Bakanı’nın desteğiyle Fatih Karahan’ın atandığına vurgu yaptı.
Atilla Yeşilada: Olumlu Buluyorum
İntegral Forex TV’de “Piyasaların Efendisi” isimli programında Atilla Yeşilada, değişikliği olumlu bulduğunu belirtti. Ekonomi programına sadakat devam ederse olumlu olduğunu belirten Yeşilada, “bu süreçte yabancı yatırımcı yatırımlarını öteleyebilir” dedi.
Ekonomist Selva Demiralp: “Kalıcı Etkisi Olmaz”
Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, BBC Türkçe için kaleme aldığı yazısında değişikliğin büyük bir etkisinin olmayacağını ifade etti.
Demiralp yazısında “Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, 9 ayın sonunda görevi başkan yardımcılarından Fatih Karahan’a devredecek. Para politikasının işleyişi ve finansal piyasalardaki yansımalar açısından bu görev değişikliğinin kalıcı bir etkisi olmasını beklemiyorum. Zira ekonomik dengeler açısından önemli olan para politikasını kimin yönettiğinden ziyade politika duruşunda bir U-dönüşü olup olmadığıdır.” dedi.
Dış Basın Nasıl Gördü?
Financial Times: “TCMB Başkanı istifa etti ve kendisine karşı kampanya başlatıldıdığını belirtti” başlığıyla duyurduğu haberinde Hafize Gaye Erkan’ı “geçişin mimarı” olarak gördü. “Daha geleneksel politikalara geçişin mimarlarından Erkan’ın yerine yardımcısı Fatih Karahan getirildi.” ifadelerini kullanan FT, “Cumhurbaşkanının geçmişte olduğu gibi ekonomi politikasında ani rota değişikliğine gideceği yönündeki korkuların azalmasına yardımcı olacak” dedi. Gazetede, ekonomi politikasında bir değişiklik beklenmediği de kaydedildi.
Bloomberg: “Eski New York Fed ekonomisti TCMB’nin yeni başkanı oldu” başlığıyle Karahan’ın gelişini duyurdu. Bloomberg ortodoks politikalara devam edileceği konusunda ikna edici bir atama olduğu yorumunu yaptı.
Reuters: “TCMB Başkanı ailesini koruması gerektiğini söyleyerek istifa etti” başlığıyla duyurdu. “Erkan’ın istifası kişisel nedenlerden kaynaklanmış olabilir ancak yatırımcıların mevcut politikaların devam ettiğine dair kanıt görene kadar biraz şüpheci olmalarına neden olacak.” diyen Reuters, ekonomik programda bir değişiklik beklemediklerini belirtti.
Fatih Karahan’ın İlk Değerlendirmesi
Fatih Karahan göreve gelmesinin ardından yaptığı ilk açıklamasında, parasal sıkılık sağlanana kadar mevcut ekonomik programın devam edeceğinin sinyalini verdi. Karahan ayrıca “Enflasyon, hedefimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar, gereken parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Enflasyon beklentilerini ve fiyatlama davranışlarını yakından takip ediyoruz. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz.” ifadelerini kullandı.
