Sermaye tavanı, anonim şirketler için belirlenen yasal bir sınırlamadır. Hisse senedi arzı ya da sermaye artırımı gibi işlemler gerçekleştirmek isteyen anonim şirketler tarafından belirlenen sermaye tavanı, şirketin hisse senetlerinin toplamdaki maksimum değerini ifade eder. Hem anonim şirketlerin denetlenebilirliğini korumak hem de adil bir rekabet ortamı oluşturmak için yasal bir zorunluluk olan kayıtlı sermaye tavanı, şirketlerin yönetim kurulları tarafından belirlenir. Siz de kayıtlı sermaye tavanı nedir sorusuna yanıt arıyor ve bu işlemin detaylarını merak ediyorsanız, aşağıdaki bilgileri hemen inceleyebilirsiniz.
Sermaye Tavanı Artırımı Nedir?
Sermaye tavanı, halka arz edilen şirketler ve yatırımcıları için son derece önemli bir kavramdır. Bu nedenle de pek çok yatırımcı, sermaye tavanı ne demek sorusuna yanıt arar. Yanıtı bulmak için ise ilk olarak anonim şirketlerin yönetim yapılarına göz atmak gerekir.
Anonim şirketler, halka arz edilmiş olmaları sebebiyle tüm hissedarlarına karşı sorumludur. Söz konusu sorumluluğu yerine getirmek ve şirketin kararlarını almak üzere bir yönetim kurulu belirlenir. Seçili yönetim kurullarının yetkileri, şirket içinde yapılan ve yasal mercilere bildirilen bir sözleşmeyle belirlenir. Sözleşmede, yönetim kurulunun değerlendirebileceği maksimum sermaye miktarı da belirtilir. Bu maksimum sermaye ise kayıtlı sermaye olarak isimlendirilir. Şirketin esas sermayesinden farklı olan kayıtlı sermaye, yönetim kurulunun yetki alanını belirler. Yönetim kurulunun değerlendirebileceği maksimum sermaye, sermaye tavanı olarak isimlendirilir. Peki sermaye tavanı artırımı nedir?
Halka arz edilmiş durumda olan, hisseleri borsada işlem gören şirketler, kimi durumlarda sermaye artırımı yoluna gidebilir. Sermaye artırımı, şirketin mevcut hisselerinin değerinin yükseltilmesi ya da hisse senedi sayısının artırılması işlemidir. Bu noktada, belirlenen kayıtlı sermaye tavanı değerleri de artırılır. Sermaye tavanı artırımı ile yönetim kurulunun kullanabileceği maksimum sermaye miktarı yükseltilir. Artırım işlemlerinde, kayıtlı sermaye belirlenirken uygulanan prosedürlerin aynı şekilde tekrar edilmesi gerekir.
Sermaye Tavanı Neden Artırılır?
Yatırımcılar, sermaye tavanı neden artırılır sorusuna da yanıt arar. Bu sorunun yanıtını bulmak için de yine anonim şirketlerin yönetim yapılarına bakmak gerekir.
Sermaye tavan artırımı, halka arz ya da sermaye artırımı süreçlerinde uygulanan bir yöntemdir. Kimi durumlarda şirket kuruluş sözleşmesinde belirtilen kayıtlı sermaye tavanı, şirket yönetimi için yetersiz kalabilir. Şirketin maddi esneklik kazanması, hisse senetlerinin piyasa değerlerinden satılabilmesi ya da hissedarlara güven aşılanması için kayıtlı sermaye tavanı da artırılır.
“Sermaye tavanı neye göre belirlenir?” sorusunun yanıtı ise şirketin piyasa değeri olur. Anonim şirketin borsada işlem gören hisse senetlerinin toplam değeri, sermaye tavanının belirlenmesinde büyük rol oynar. Anonim şirketler, piyasada gören işlemleri analiz ederek şirketlerinin toplam değerini belirler, bu değeri kayıtlı sermayeye oranlayarak sermaye tavanını belirler.
Sermaye Tavan Artırımı Nasıl Olur?
Anonim şirketlerin sözleşmelerinde belirlenen kayıtlı sermaye tavanının daha yüksek bir meblağ ile güncellenmesi, sermaye tavan artırımı işlemi için yeterlidir. Şirketler, şirket içi ana sözleşmelerini güncelleyerek yeni sermaye tavanını belirtir. Yeni tavanın belirlenmesinde etkili olan piyasa değeri ve ilgili hesaplamalar da belirtilir. Güncellenen sözleşme, ilgili regülasyon kurullarınca incelenir. Eğer hesaplamalarda herhangi bir yanlışlık yoksa ve şirketin sermaye tavan artırıma işlemi regülasyon kurumlarının adil rekabet kurallarıyla herhangi bir çelişki içermiyorsa, talep kısa sürede onaylanır. Talebin onaylanmasıyla birlikte sermaye tavan artırımı gerçekleştirilmiş olur.
Sermaye Tavanı Artırımının Hisse Fiyatına Etkisi Olur mu?
Anonim şirketlerin pek çok hamlesi, hisse fiyatına dolaylı olarak etki eder. Sermaye tavan artırımı da bunlardan biridir. Unutulmaması gereken en önemli nokta şudur: hisse senetlerinin değerini piyasa belirler. Hisse senetlerinin değer kazanması için, şirketlerin güvenilir ve prestijli olması şarttır. Ayrıca şirketin yakın dönemde önemli atılımlar yapacağına, hissedarlarına önemli gelirler sağlayacağına dair bir intiba oluşması da hisse senedi fiyatlarını yükseltir.
Hisse senetlerinin fiyatlarının ne yönde değişeceği konusu, sermaye tavan artırımının piyasada oluşturduğu beklentiye bağlı olarak değişiklik gösterir. Eğer piyasalar, sermaye tavan artırımını şirketin prestij kazanması olarak değerlendirir, şirketin ilerleyen dönemlerde hissedarlarına getiri sağlayacağına inanırsa, hisse senetlerinin değerini yükseltebilir. Artırım işleminin piyasalarda şirketin aleyhine bir intiba uyandırması durumunda ise hisse değerlerinde düşüş gözlemlenebilir.
Sermaye tavan artırımı, aksi durumlar mümkün olmakla birlikte çoğu yatırımcı tarafından sermaye artırımının habercisi olarak değerlendirilir. Bu kararın beklenmesi de şirketin hisse senedi fiyatlarının aşağı ya da yukarı yönde değişmesine yol açabilir. Sermaye artırımının hisse değerleri üzerindeki etkisi de piyasanın göstereceği reaksiyona bağlıdır. Kararın şirket hissedarları için pozitif gelişmeler getireceğine inanılıyorsa, hisse değerlerinde artış yaşanabilir. Sermaye artırımının şirket ve paydaşları için olumsuz bir duruma işaret ettiği düşünüldüğünde ise hisse değerleri aşağı yönde seyredebilir.
İşlemin piyasa üzerinde olumlu ya da olumsuz bir etki yaratmaması, yatırımcı beklentilerini eksi ya da artı yönde değiştirmemesi durumunda, hisse senetlerinin bedellerinde herhangi bir değişiklik gözlemlenmemesi de muhtemeldir. Bir diğer ifadeyle sermaye tavan artırımının hisse fiyatları üzerinde etkili olup olmayacağı, bir etki olursa hangi yönde gerçekleşeceği gibi detaylar, her işlemin özel koşullarına göre gelişir.
Ne Durumda Artırılır?
Sermaye tavanının artırılması; şirketlerin yeni hisse senedi çıkarması, mevcut hisselerinin nominal değerlerini artırması ve yeni yatırımcılar çekmesi için gerçekleştirilen bir işlemdir. Pek çok anonim şirket, sermaye tavanını şirketin büyüme süreçlerinde artırır.
İşlemin gerçekleştirilebileceği zaman aralıkları, yasalar çerçevesinde belirtilmiştir. Örneğin kuruluştan sonraki 1 yılda şirketlerin sermaye artırma zorunluluğu bulunur. Sermaye artırım işlemlerinin şirket açısından güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için bu süreçlerde sermaye tavan artırımına da gidilebilir.
Kayıtlı sermaye tavan artırımı, şirketlerin işlem hacimlerinin büyüdüğü, şirketin maddi imkânlarının genişlediği dönemlerde de uygulanabilir. Yönetim kurulunun daha fazla maddi kaynak kullanmak durumunda kaldığı dönemlerde, kayıtlı sermaye tavan artırımı gerçekleşir. Şirketler, işlem sonrasında kendi kaynaklarından yararlanarak daha fazla nakit akışı sağlayarak finansal akışlarını sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilir.
Sermaye Artırımı ile Sermaye Tavanı Artırımı Arasındaki Fark Nedir?
Yatırımcılar, sermaye artırımı ve sermaye tavanı artırımı kavramlarını birbiriyle karıştırabilir. Bu kavramlar, birbirine yakın olsalar da esasında iki farklı işlemi ifade eder. Aralarındaki farkı anlayabilmek için, ilk olarak sermaye artırımı kavramının esaslarını öğrenmek gerekir.
Sermaye artırımı, bir şirketin mevcut sermayesinin yükseltilmesi yoluyla maddi kaynaklarını artırma işlemidir. Bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı olmak üzere iki türü bulunur.
Bedelli sermaye artırımı, hissedarların sahip olduğu hisse senetlerinin değerinin artırılmasıyla gerçekleşir. Hissedarlar, verilen yasal süre sınırında ya yeni bedeli ödeyerek hisse senetlerini muhafaza eder ya da ellerindeki hisse senetlerini satar. Bedelli sermaye artırımı, ağırlıklı olarak şirketlerin yeni şube açma, yeni tesis inşa etme gibi büyük yatırımlar yapacağı dönemlerde gerçekleştirilir.
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin hissedarlardan herhangi bir bedel almadan kendi kaynaklarıyla gerçekleştirdiği bir işlemdir. Bu işlemde piyasaya yeni hisse senetleri sürülür, yeni yatırımcılara hisse senedi satılması hedeflenir ve şirketin kullanabileceği sermaye yükseltilir.
Görüldüğü gibi sermaye artırım işlemleri, şirketlerin mali imkânlarının geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen, şirketin daha fazla maddi kaynağa sahip olmasını sağlayan bir işlemdir. Sermaye tavan artırımı ise tek başına şirketin maddi kaynağını artırmaz, yönetim kurumlarının değerlendirebileceği şirket sermayesi miktarını yükseltir.
